9 تیرماه سالروز آغاز عملیات کربلای 1 در سال 1365

»» 9 تیرماه سالروز آغاز عملیات کربلای 1 در سال 1365

25 تیر 1386 ساعت 15:42

آزادسازی مهران ؛ شکست استراتژی دفاع متحرک ارتش بعث
عملیات والفجر 8 (فتح فاو) تمامی ذهنیت و توان دشمن را به خود مشغول کرد. پس از فتح فاو آنچه برای دشمن حائز اهمیت بود و ارزش حیاتی داشت، بازپس گیری فاو، و یک پوشش هر چند موقت بر روی شکستهای حاصله از نبرد والفجر 8 بود.
از این رو دشمن در چارچوب استراتژی دفاع متحرک مبادرت به تعرضاتی کرد تا شاید جانی دوباره به ارتش عراق که متحمل آسیبهای جدی شده بود، ببخشد.

سپاه دوم عراق در منطقه مهران وارد عمل شد، لشکر 17 با تیپ 3 زرهی به همراه 5 تیپ پیاده از چند محور وارد عمل شدند، به دنبال این تحرک، عراق اقدام به تصرف مهران نمود و اعلام کرد: «ایران فکر نکند ما ضعیف هستیم! ما اعلام می کنیم در همین حال حاضر به عقب نشینی از مهران هستیم در صورتی که ایران و عراق به مرزهای بین المللی عقب نشینی کنند، عقب نشینی از فاو در مقابل عقب نشینی از مهران خواهد بود. وگرنه مهران را در اشغال خود نگه می داریم.
در میان مناطق مختلفی که در چارچوب استراتژی متحرک مورد تهاجم دشمن قرار گرفت، مهران مهمترین و برجسته ترین آنها به شمار می آمد.
به همین دلیل عراق تبلیغات زیادی روی آن انجام می داد و از سوی صدام اشغال مهران در مقابل اشغال فاو قرار داده شد و در مقابل ضرورت آزادسازی مهران اجتناب ناپذیر بود.
در مجموع در سه محور ایلام - مهران و باغ کشاورزی (شمالی) و حد فاصل رودخانه گاوی جاده دهلران (وسط) و مجموعه ارتفاعات قلاویزان (جنوب) استحکامات دشمن نسبتاً قویتر بود.
با نزدیک شدن زمان عملیات، جا به جایی و نقل و انتقالات شروع شد.
در این حین توفان نسبتاً شدیدی همراه با گرد و غبار سطح منطقه عملیاتی و عقبه نیروهای خودی را پوشاند، به طوری که دشمن امکان دید را از دست داد.
بدین ترتیب، در ساعت 30/22 دقیقه نهم تیرماه 65، عملیات آزادسازی مهران تحت عنوان «کربلای1» و با رمز «یا ابوالفضل العباس ادرکنی» آغاز شد.
پس از گذشت لحظاتی از شروع عملیات در تمامی محورها، خطوط پدافندی دشمن - بدون مشکل اساسی و بازدارنده- در هم شکسته شد.
تنها بر روی ارتفاعات قلاویزان، به دلیل مواضع مستحکم دشمن، توقفی صورت گرفت که بلافاصله با تدبیر مناسب از سوی فرماندهی یگان، به صورت قابل توجه و کم نظیری، برطرف شد.
از آنجا که دشمن در مقابل سرعت عمل نیروها غافلگیر شده بود، بشدت آسیب دید و تلفات زیادی را متحمل شد - به طوری که در قسمتهایی از جاده به دلیل انبوه جنازه های دشمن، امکان تردد خودروها وجود نداشت. بنابراین نیروها مجبور بودند وسیله نقلیه خود را به کنار جاده هدایت کنند.
عوامل عمده درگیجی و سردرگمی دشمن، اساساً سرعت عمل توأم با غافلگیری بود. به طور مثال پس از مدت زمانی اندک که عملیات آغاز شد، 2 مقر تیپ دشمن (433 و 705 پیاده) سقوط کرد و فرماندهان آن کشته شدند.
در شب اول عملیات، دشمن بیش از 10 گردان نیروی پیاده در محدوده منطقه عملیاتی داشت که 80 درصد آنها به طور کامل منهدم شد.
همچنین نیروهای تیپ یک کماندویی سپاه چهارم که در ساعت 6 صبح روز اول عملیات وارد درگیری شد، به کلی منهدم شدند. گذشته از این، تلاش دشمن در محور امامزاده سید حسن(ع) مهران که روز اول عملیات شروع شد، با مقاومت نیروهای خودی خنثی گردید.
طی روز اول، از آنجا که نیروها به سهول به اهداف خود دست یافتند، از روحیه بسیار بالایی برخوردار بودند، بنابراین از فرصت به دست آمده و از هم پاشیدگی دشمن، نهایت استفاده را کرده، به پیشروی در محور عملیات ادامه دادند و بدین ترتیب، فرصت بازیابی و سازماندهی را از دشمن گرفتند.
نتایج و دستاوردها
طی ده روز جنگ، بخش وسیعی از مناطق اشغالی در منطقه مهران آزاد شد که در این میان، آزادسازی جاده دهلران- مهران- ایلام، شهر مهران، ارتفاعات حساس قلاویزان و حمرین - بخصوص بلندترین قله منطقه 223، هشت روستا، دو پاسگاه مرزی و ... از دستاوردهای عملیات کربلای یک به شمار می آمد.
همچنین عقبه های دشمن در شهرهای بدره و زرباطیه در دید و تیررس نیروهای خودی قرار گرفت.
دشمن 70 هزار نیرو، 400 دستگاه تانک و نفربر، 15 گردان توپخانه، نیروهای هوایی و بیش از 10 تیم هوانیروز و امکانات دیگر را در این عملیات به کار گرفته بود.
همچنین 70 افسر، 130 درجه دار و 892 سرباز اسرای دشمن در عملیات کربلای یک می باشند.
براساس برآوردهای دقیق، در این عملیات دشمن بیش از 3400 اسیر و مفقود داشته است.
آزادسازی مهران، به منزله شکست استراتژی دفاع متحرک بود، شکستی که رژیم بعث در گام اول خود در تأمین اهداف موردنظر ناموفق بود.
سرانجام با از دست دادن مهران، چشم اندازی جدید از ناتوانی و ضعف این کشور در موضع آفند و پدافند، ترسیم و نمایان گردید.
در میان مناطقی که مورد تصرف دشمن قرار گرفت، شهر مهران از اهمیت خاص سیاسی- تبلیغاتی برخوردار بود و برای عراق به عنوان جبران شکست فاو و نیز عوامل افزایش دهنده روحیه نیروهای آسیب دیده، تلقی می شد؛ بنابراین آزادسازی آن، آسیبهای عمده دیگری را متوجه ارتش عراق کرد. چنانکه وقتی مهران بازپس گرفته شد، رسانه های جهانی به انحای مختلف به بعد روانی مسأله اشاره کردند.
از جمله نشریه «فازین رپیورت»، چاپ لندن، نوشت: «مهران به خودی خود فاقد اهمیت است، تهاجم به مهران نه از جهت استراتژیکی، بلکه از نظر روانی، اهمیت زیادی دارد.»
رادیو آمریکا نیز به نقل از کارشناسان نظامی اظهار داشت: شکست عراق از نظر روانی اثر مهم و شگفت انگیزی داشته، زیرا عراقیها بیشتر به خاطر جبران شرمساری ناشی از تصرف بندر عراقی فاو به دست ایرانیها دست به حمله زده بودند.